W serii "Konferencje IPN" publikowane są materiały będące plonem spotkań naukowych organizowanych przez Instytut Pamięci Narodowej.W ramach programu badawczego "Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939-1989" Biuro Edukacji Publicznej IPN zorganizowało dotychczas dwie konferencje. Pierwsza, "Antypolska akcja OUN-UPA w latach 1943-1944", odbyła się w maju 2001 r. w Lublinie. Prezentujemy materiały z tej właśnie konferencji. Autorzy omawiają przebieg antypolskiej akcji OUN-UPA na Wołyniu oraz w Galicji Wschodniej, a także sposób jej przedstawienia w literaturze naukowej i podręcznikach szkolnych.

W serii "Konferencje IPN" publikowane są materiały będące plonem spotkań naukowych organizowanych przez Instytut Pamięci Narodowej.W ramach programu badawczego "Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939-1989" Biuro Edukacji Publicznej IPN zorganizowało dotychczas dwie konferencje. Pierwsza, "Antypolska akcja OUN-UPA w latach 1943-1944", odbyła się w maju 2001 r. w Lublinie. Prezentujemy materiały z tej właśnie konferencji. Autorzy omawiają przebieg antypolskiej akcji OUN-UPA na Wołyniu oraz w Galicji Wschodniej, a także sposób jej przedstawienia w literaturze naukowej i podręcznikach szkolnych.

Biała Księga... Romana Koraba-Żebryka, autora monografii Operacja wileńska AK (PWN 1985 i 1988) oraz wielu artykułów naukowych i popularnonaukowych związanych tematycznie z Armią Krajową, zrodziła się z potrzeby chwili. Jest ona reakcją świadka, a jednocześnie badacza na rozpętaną w ostatnich latach na Litwie kampanię zniesławiania Armii Krajowej, zarzucania jej, szczególnie przez prasę Sajudisu, prowadzenie wojny z Litwinami.Roman Korab-Żebryk udowadnia w Białej Księdze... absurdalność tych zarzutów i pomówień, wykazując, w sposób odpowiedzialny i kompetentny, że rzecz się miała odwrotnie — ponieważ to nie Polacy, lecz duża część społeczeństwa litewskiego, przy biernej postawie jego reszty, dopuściła się kolaboracji z Niemcami hitlerowskimi, a litewskie formacje policyjne brały udział w zbrodniach ludobójstwa, niejednokrotnie je inicjując.Autor widzi konieczność krytycznego ustosunkowania się społeczeństwa litewskiego — do tej pory indoktrynowanego stalinowską "nauką" historyczną — do zbrodni popełnionych na ludności polskiej na Wileńszczyźnie w latach okupacji. Wysuwa tezę o potrzebie ekspiacji za przelaną wówczas krew. Tylko w ten sposób, zdaniem autora, będzie możną zamknąć tę tragiczną kartę z niedawnych dziejów i rozpocząć na nowo, lecz już bez akcentów szowinistycznych, dyskusje polsko-litewskie.

Niezwykła opowieść o bohaterach, walce, cierpieniu, nadziei, patriotyzmie i umiłowaniu Ojczyzny aż po najwyższą ofiarę.Relacje naocznych świadków zbrodni, pogromów i prześladowań!

Zdzisław Chlewiński urodził się w 1929 w Swięcianach na Wileńszczyźnie, które wraz : rodziną opuścił w 1946 i przybył na tzw. Ziemie Odzyskane. Ksiądz katolicki, profesor psychologii. Od 1972 do 1999 roku kierownik Katedry Psychologii Eksperymentalnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Obecnie na emeryturze. Zajmuje się psychologiczną problematyką postaw i osobowości, zagadnieniami psychologii pastoralnej i religii, kształtowaniem się umiejętności poznawczych oraz funkcjami przekonań i stereotypów. Autor blisko 300 publikacji naukowych, autor i redaktor (współautor i współredaktor) 20 książek i zeszytów naukowych. Wśród nich: Postawy a cechy osobowości, Lublin 1987, Kształtowanie się umiejętności poznawczych. Identyfikacja pojęć, Warszawa 1991, Dojrzałość. Osobowość, sumienie, religijność, Poznań 1991, Urojeniowa wizja świata, Warszawa 1992, Wnioskowanie przez analogię w procesach kategoryzacji świata, Lublin 1995, Psychologia pamięci, Warszawa 1997, Searchfor maturity: Personality, conscience, religion, New York 1998, Modele umysłu, Warszawa 1999, Umysł. Dynamiczna organizacja pojęć, Warszawa 1999, Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku, Gdańsk 2007.Należy do Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego, Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk. Był członkiem i pełnił kierownicze funkcje m.in. w Komitecie Nauk Psychologicznych Polskiej Akademii Nauk, Radzie Naukowej Instytutu Psychologii PAN, Zespole Ekspertów Ministerstwa Edukacji Narodowej, Radzie Programowej Centrum Metodycznego Pomocy Psychologicznej MEN, Sekcji Psychologii w Komitecie Badań Naukowych, Międzyuczelnianym Instytucie Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie; był członkiem redakcji kilku czasopism psychologicznych. Laureat nagród PAN i MEN za publikacje naukowe oraz tzw. szufli metodologicznej nr 3.sporządziła Zofia ŁośW maju 1942 roku doszło do wielkiej zbrodni. Z rąk członków kolaboranckich formacji litewskich zginęło kilkuset Polaków, wśród nich duży procent stanowili inteligenci. Pretekstu okupantom dostarczył fakt zabicia przez partyzantów sowieckich trzech mundurowych Niemców. O tej zbrodni wykonanej liteivskimi rękami na Ziemi Swięciańskiej Autor pisze dużo i szczegółowo. Przedstawia nie tylko fakty, lecz wskazuje, jakie były inspiracje zbrodni. Widać, iż tamto wspomnienie zapisało się szczególnie głęboko w jego pamięci. Snuje też wstrząsającą opowieść o jej przebiegu. Docieka wszelkich szczegółów i uściśleń, takich jak miejsca zagłady, późniejsze ekshumacje i obecny wygląd mogił. {...].Dużo i bardzo wyraziście pisze ksiądz Chlewiński o rozprawie z Kościołem katolickim na Wileńszczyźnie w 1942 roku: o aresztowaniach kapłanów, likwidacji seminarium duchownego, zamykaniu klasztorów. [...].Obracając się w kręgu konfliktów polsko-litewskich, a także polityki okupantów niemieckich, Autor daje dowody znakomitego rozeznania w omawianych sprawach. Wzmiankuje między innymi o mało znanych, nawet w kręgu specjalistów, próbach ze strony niemieckiej zmiany polityki wobec Polaków na Wileńszczyźnie na początku 1944 roku. [...].Książka księdza Chlewińskiego nie ogranicza się tylko do przedstawienia wydarzeń, lecz, co niemniej ważne, zawiera istotne przesłanie. Mówi ono o niezbędności pojednania polsko-litewskiego i wskazuje drogę prowadzącą do tego. Podstawą pojednania powinna być prawda, jej następstwem zaś wzajemne przebaczenie.

Tematem książki jest historia osadnictwa wojskowego na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, zapoczątkowana ustawą sejmową z 17 grudnia 1920 r. o nadaniu ziemi zasłużonym żołnierzom, a zakończona w latach 1940-1945 zagładą grupy osadniczej, deportowanej w głąb Związku Sowieckiego. To pierwsza praca na ten temat w polskim piśmiennictwie. Autorka szeroko omawia pierwsze trudne lata żołnierzy-osadników, późniejsze ich osiągnięcia, stosunki z miejscową ludnością. Informuje o ich życiu codziennym i publicznym, zaangażowaniu w gospodarcze i kulturalne sprawy kresowe, o metodach wychowawczych młodego pokolenia. Wiele miejsca poświęca omówieniu zagadnienia osadnictwa wojskowego w polityce kresowej kolejnych rządów RP i pracy parlamentu."Autorka nad tematem osadnictwa wojskowego pracowała wiele lat i dołożyła starań, by jakość pracy była jak najwyższa. Opracowanie, oparte na solidnej bazie źródłowej, w tym zwłaszcza relacyjnej, wszechstronnie i w sposób bardzo wyważony omawia losy tej grupy społeczno-zawodowej w całym okresie istnienia, jej osiągnięcia, ale i "niedociągnięcia", jej niepowtarzalny świat, i tragiczne losy po 17 września 1939 r."Krzysztof Jasiewicz, redaktor "Serii Wschodniej"Janina Stobniak-Smogorzewska, córka osadnika wojskowego z osady Krechowieckiej na Wołyniu, absolwentka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, redaktor w Państwowym Wydawnictwie Naukowym, przez wiele lat pracowała jako ekonomista w Milk Marketing Board w Anglii, będąc równocześnie korespondentką angielskich rolniczych agencji wydawniczych. Jest członkiem i pracownikiem honorowym Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen, Sikorskiego w Londynie.W latach osiemdziesiątych XX wieku rozpoczęła gromadzenie materiałów związanych z osadnictwem wojskowym na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, publikując artykuły z tego zakresu. Wraz z dr. Paulem Latawskim opracowała zbiór artykułów i bibliografię prac Kazimierza Smogorzewskiego, Myśli o integracji Europy Środkowo-Wschodniej 1940—1944.Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych przyznała jej odznakę Za Zasługi dla Archiwistyki, a Biblioteka Śląska wyróżnienie Amicus Librorum.

Monumentalna praca Władysława i Ewy Siemaszków (ojca i córki) o ludobójstwie ukraińskim na Wołyniu w okresie II wojny światowej jest jakby woluminem w nieistniejącym wielotomowym dziele o całokształcie ludobójstwa na Polakach w tamtych latach. Polacy byli wówczas obiektem ludobójstwa — w różnych postaciach i rozmiarach — niemieckiego, sowieckiego oraz ukraińskiego. Dwa pierwsze są nieźle znane i udokumentowane. Natomiast ludobójstwo ukraińskie, jak dotąd — znacznie gorzej.(...)Praca Siemaszków, produkt ponad dziesięcioletniego trudu, stanowi obszerne i podstawowe dzieło w zakresie podjętej tematyki, zrealizowane na skalę u nas w tej dziedzinie dotąd nie spotykaną, zapełniającą pokaźną lukę w historii Polski okresu II wojny światowej w ogóle, a historii ludobójstwa na Polakach w tamtym okresie w szczególności.(...)Już nikt — z wyjątkiem notorycznych falsyfikatorów — nie będzie mógł mieć cienia wątpliwości co do tego, kto interesujące nas ludobójstwo "zaczął". Nikt nie będzie mógł nadal fabrykować legendy na temat tego, jak to rzekomo na Wołyniu — pomijając zresztą krzyczące bezprawie, które taka akcja musiałaby oznaczać — Ukraińcy najpierw "tylko" żądali, aby Polacy "dobrowolnie" opuścili tę ziemię. Nikt nie będzie mógł kwestionować faktów planowego i szczególnie barbarzyńskiego ukraińskiego ludobójstwa na wołyńskich Polakach, stanowiących tam zaledwie kilkanaście procent ludności, a w dodatku niemal zupełnie bezbronnych. Nikt uczciwy wreszcie nie będzie mógł choćby tylko bezmyślnie określać interesujących nas tu wydarzeń na Wołyniu po prostu jako "wojnę domową", "bratobójczy konflikt", "zderzenie dwu nacjonalizmów", "wojnę polsko-ukraińską" itp.(...)...prawda w końcu musi się przebić, również po stronie ukraińskiej: DUCUNT FACTA VOLENTEM, NOLENTEM TRAHUNT. Tego ludobójstwa już po prostu zakłamać się nie da.Z Przedmowyprof. dra Ryszarda Szawłowskiego