Czwarty tom nowego cyklu gawęd kresowych Katarzyny Węglickiej opowiada o dawnych kresowych ziemiach Rzeczypospolitej, dziś będących w granicach państwa litewskiego. Strony te, szczególnie bliskie sercu Autorki, urzekają bogactwem wspólnych dziejów Polski i Litwy oraz licznymi pamiątkami przeszłości. Wydały wielu wspaniałych Polaków, były też świadkiem zwycięstw i klęsk polskiego oręża, powstań i wojen.

SŁOWO O JĘZYKU POLSKIM * SŁOWO O BIBLII * PODZIAŁ LITERATURY POLSKIEJ NA OKRESY * ŚREDNIOWIECZE * Bogurodzica * Lament świętokrzyski * RENESANS * MIKOŁAJ REJ * Żywot człowieka poczciwego (fragm.) * JAN KOCHANOWSKI * FRASZKI * O żywocie ludzkim * Raki * Na lipę * Na nabożną * O doktorze Hiszpanie * Na zdrowie * PIEŚNI* Hymn * PIEŚŃ XIX * PIEŚŃ XIV * Z Ksiąg Wtórych * PIEŚŃ V * TRENY * Tren X * PIOTR SKARGA * KAZANIA SEJMOWE * Kazanie o miłości ku ojczyźnie (fragmenty) * Modlitwa za Ojczyznę * BAROK * MIKOŁAJ SĘP-SARZYŃSKI * SONET III * O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem * DANIEL NABOROWSKI * Krótkość żywota * JAN ANDRZEJ MORSZTYN * Do trupa * Do tejże * WACŁAW POTOCKI * Nierządem Polska stoi * JAK CHRYZOSTOM PASEK * Pamiętniki (fragm.) * JAN III SOBIESKI * List do Marysieńki * OŚWIECENIE * ADAM NARUSZEWICZ * Balon * IGNACY KRASICKI * Hymn do miłości ojczyzny * Żona modna * BAJKI I PRZYPOWIEŚCI * Wstęp do bajek * Jagnię i wilcy * Ptaszki w klatce * Szczur i kot * Dewotka * Dzieci i żaby * Malarze * Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (fragm.) * FRANCISZEK ZABŁOCKI * Fircyk w zalotach * JAN URSYN NIEMCEWICZ * Powrót posła * FRANCISZEK KARPIŃSKI * Laura i Filon * JÓZEF WYBICKI * Pieśń Legionów Polskich we Włoszech * ROMANTYZM * ADAM MICKIEWICZ * Oda do młodości * Romantyczność * Dziady cz. II (fragm.) * Dziady cz. IV (fragm.) * Do M * Stepy akermańskie * Konrad Wallenrod (fragm.) * Reduta Ordona Opowiadanie adiutanta (fragm.) * Dziady cz. III (fragment tzw. sceny więziennej) * Pan Tadeusz * Księgi narodu polskiego (fragm.) * Księgi pielgrzymstwa polskiego (fragm.) * Polały się łzy * JULIUSZ SŁOWACKI * Kordian (fragm.) * Rozłączenie * Hymn (Smutno mi, Boże...) * Grób Agamemnona (fragm.) * Testament mój * Listy do matki * ZYGMUNT KRASIŃSKI * Nieboska komedia * CYPRIAN KAMIL NORWID * Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie * Bema pamięci żałobny - rapsod * Moja piosnka II * Fortepian Szopena * ALEKSANDER FREDRO * Zemsta (fragm.) * KORNEL UJEJSKI * Chorał (fragm.) * WINCENTY W. POL * Pieśń o ziemi naszej (fragm.) * TEOFIL LENARTOWICZ * Złoty kubek * POZYTYWIZM * ADAM ASNYK * Do młodych * Ach, jak mi smutno! * Między nami nic nie było * Limba * Nad głębiami * ELIZA ORZESZKOWA * Nad Niemnem (fragm.) * Gloria victis (fragm.) * HENRYK SIENKIEWICZ * Latarnik (fragm.) * Janko Muzykant (fragm.) * Potop t. II (fragm.) * Za chlebem * Krzyżacy (fragm.) * Quo vadis (fragm.) * W pustyni i w puszczy (fragm.) * MARIA KONOPNICKA * Wolny najmita * Na fujarce * Rota * Pieśń o domu * Mendel gdański * BOLESŁAW PRUS * Kamizelka (fragm.) * Z legend dawnego Egiptu * Lalka (fragm.) * Kroniki (fragm.) * MŁODA POLSKA * STANISŁAW PRZYBYSZEWSKI * Confiteor (fragm.) * KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER * Koniec wieku XIX * Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej * Na Anioł Pański * JAN KASPROWICZ * Z chałupy * Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach * HYMNY * Dies Irae (fragm.) * Księga ubogich (fragm.) * LEOPOLD STAFF * Kowal * Deszcz jesienny * Przedśpiew * STANISŁAW WYSPIAŃSKI * Wesele (fragm.) * Wyzwolenie (fragm.) * GABRIELA ZAPOLSKA * Moralność pani Dulskiej (fragm.) * WŁADYSŁAW REYMONT * Chłopi, t. II (fragm.) * Chłopi, t. III (fragm.) * STEFAN ŻEROMSKI * Rozdziobią nas kruki, wrony... (fragm.) * Siłaczka (fragm.) * Doktor Piotr (fragm.) * Echa leśne (fragm.) * Syzyfowe prace (fragm.) * Ludzie bezdomni (fragm.) * MARIA RODZIEWICZÓWNA * Byli i będą (fragm.) * DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE * JULIAN TUWIM * Do krytyków * Prośba o piosenkę * Wspomnienie * JAN LECHOŃ * Herostrates * Piłsudski (fragm.) * MARIA PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA * Miłość * Fotografia * Barwy narodowe * Samobójstwo dębu * BOLESŁAW LEŚMIAN * Dziewczyna * W malinowym chruśniaku * KONSTANTY GAŁCZYŃSKI * Kryzys w branży szarlatanów * Zaczarowana dorożka (fragm.) * WŁADYSŁAW BRONIEWSKI * Zagłębie Dąbrowskie * JULIAN PRZYBOŚ * Lipiec * STEFAN ŻEROMSKI * Przedwiośnie (fragm.) * ZOFIA NAŁKOWSKA * Granica (fragm.) * MARIA DĄBROWSKA * Noce i dnie (fragm.) * Marcin Kozera (fragm.) * JAROSŁAW IWASZKIEWICZ * Panny z Wilka (fragm.) * BRUNO SCHULZ * Sklepy cynamonowe (fragm.) * LITERATURA WSPÓŁCZESNA * KONSTANTY ILDEFONS GAŁCZYŃSKI * Pieśń o żołnierzach z Westerplatte * WŁADYSŁAW BRONIEWSKI * Żołnierz polski * JAN LECHOŃ * Matka Boska Częstochowska * WŁADYSŁAW BRONIEWSKI * Ballady i romanse * KRZYSZTOF KAMIL BACZYŃSKI * Pokolenie * Niebo złote ci otworzę * Elegia o ... (chłopcu polskim) * TADEUSZ RÓŻEWICZ * Ocalony * ZOFIA NAŁKOWSKA * Medaliony * PROFESOR SPANNER (fragm.) * TADEUSZ BOROWSKI * Proszę państwa do gazu... (fragm.) * GUSTAW HERLING-GRUDZIŃSKI * Inny świat (fragm.) * JULIAN TUWIM * Kwiaty polskie (fragm.) * MELCHIOR WAŃKOWICZ * Bitwa o Monte Cassino (fragm.) * CZESŁAW MIŁOSZ * Campo di Fiori * Który skrzywdziłeś * ALEKSANDER KAMIŃSKI * Kamienie na szaniec (fragm.) * TADEUSZ RÓŻEWICZ * Kartoteka (fragm.) * SŁAWOMIR MROZEK * Tango (fragm.) * KAZIMIERZ MOCZARSKI * Rozmowy z katem (fragm.) * ZBIGNIEW HERBERT * Przesłanie pana Cogito * WISŁAWA SZYMBORSKA * Nic dwa razy * Schyłek wieku * MIRON BIAŁOSZEWSKI * Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragm.) * TADEUSZ KONWICKI * Mała Apokalipsa (fragm.)

Wędrówka śladami polskich podróżników przez trzy przestrzenie rosyjskich doświadczeń lat trzydziestych sprawia wrażenie naturalnego porządku rzeczy zgodnego z logiką reporterskiej - zwłaszcza krótkiej - wyprawy, jaka najpowszechniej była wówczas dostępna. Najpierw ośrodek nowej władzy, potem wycieczka w głąb ZSRR, na koniec powrót i dokładniejsze przyjrzenie się codziennemu życiu mieszkańców Moskwy. W kilkunastu chyba przypadkach tak te podróże wyglądały. Konstrukcja książki sprawia wrażenie głęboko przemyślanej od strony uniwersalizacji jej zawartości oraz humanistycznego przesłania. Ten porządek podróżowania - od walki nowej władzy o zawłaszczenie umysłów, przez podjęcie wyzwania rosyjskiej czasoprzestrzeni, do ponurych skutków rewolucji dla mieszkańców - wpisuje jednocześnie obraz wydedukowany z książek reporterów w logikę historii Imperium, czyni go czymś więcej niż opisem pewnego zjawiska historycznoliterackiego. Autorce w dużej mierze przypadła rola reportera, który np. w myśl koncepcji Wańkowicza sporządza obraz rzeczywistości własnego autorstwa na kształt mozaiki, ułożonej w całośći z prawdziwych kamyków.
Książka ukazuje porządek podróżowania - od walki nowej władzy o zawłaszczenie umysłów, przez podjęcie wyzwania rosyjskiej czasoprzestrzeni, do ponurych skutków rewolucji dla mieszkańców - wpisuje jednocześnie obraz wyedukowany z książek reporterów w logikę historii Imperium. Autorka, dobierając i zestawiając głosy bohaterów swojej opowieści, wypowiadających się wielokrotnie na ten sam temat, postępuje trochę tak jak twórca owej opowieści zbiorowej, a ma do dyspozycji kilkudziesięciu świadków, zwykle dość gadatliwych, przejętych tym, co mają do powiedzenia.