Gabriel Narutowicz (1865-1922) - europejskiej sławy inżynier oraz profesor Politechniki w Zurychu. W 1920 r. wrócił do kraju i objął stanowisko ministra robót publicznych a następnie spraw zagranicznych; był także delegatem Polski na międzynarodową konferencję w Genui. 9 grudnia 1922 r. został obrany Prezydentem RP, a tydzień później zastrzelony przez Eligiusza Niewiadomskiego w gmachu "Zachęty" .W pierwszej części książki zamieszczono opinie reprezentantów głównych nurtów politycznych z lat 20. XX w., a także utwory poetyckie o Gabrielu Narutowiczu. Cześć druga zawiera teksty związane z obchodami 80. rocznicy wyboru Gabriela Narutowicza na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej. Jest to kolejna książka z serii prezydenckiej. Składają się na nią: Ignacy Mościcki Prezydent RP. Autobiografia (1993), Stanisław Wojciechowski Prezydent RP. Wspomnienia, orędzia, artykuły (1995), Władysław Raczkiewicz, t. I, Mecenas, wojewoda, minister spraw wewnętrznych, marszałek Senatu RP, t. II, Prezydent RP (2003).

"W 1945 roku Polska znalazła się w otchłani klęski. Stało się tak nie tylko ze względu na zły los, ale też na skutek własnych naszych błędów, błędnej polityki kierowników naszego państwa i błędnych nastrojów społeczeństwa. (...)

W dziejach narodów są chwile, gdy trzeba zacisnąć zęby i iść na bolesne koncesje. Ustąpić, aby ratować państwo przed zniszczeniem, a obywateli przed zagładą. W takiej sytuacji znalazła się Polska w 1939 roku.

Piotr Zychowicz konsekwentnie dowodzi w tej książce, że decyzja o przystąpieniu do wojny z Niemcami w iluzorycznym sojuszu z Wielką Brytanią i Francją była fatalnym błędem, za który zapłaciliśmy straszliwą cenę. Historia mogła się jednak potoczyć inaczej.

Zamiast porywać się z motyką na słońce, twierdzi autor, powinniśmy byli prowadzić Realpolitik. Ustąpić Hitlerowi i zgodzić się na włączenie Gdańska do Rzeszy oraz wytyczenie eksterytorialnej autostrady przez Pomorze. A następnie razem z Niemcami wziąć udział w ataku na Związek Sowiecki. 40 bitnych polskich dywizji na froncie wschodnim przypieczętowałoby los imperium Stalina.

Czy w 1939 roku na Zamku Królewskim w Warszawie należało podpisać pakt Ribbentrop-Beck.?

Piotr Zychowicz jest publicystą historycznym. Pisze o drugiej wojnie światowej, zbrodniach bolszewizmu i geopolityce europejskiej XX wieku. W swoich koncepcjach nawiązuje do idei Józefa Mackiewicza, Władysława Studnickiego, Stanisława Cata-Mackiewicza oraz Adolfa Bocheńskiego. Jest dziennikarzem "Rzeczpospolitej" i tygodnika "Uważam Rze" oraz zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika "Uważam Rze Historia". Absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

"Piotr Zychowicz podejmuje sprawę najbardziej tragicznego momentu w polskiej historii, kiedy stawiliśmy czoła agresji hitlerowskiej, narażając się nie tylko na niewolę, ale także na eksterminację. Nie wiemy na pewno czy można było tego uniknąć, ale to dobrze, że w naszej pamięci historycznej pojawi się wreszcie przemilczana na ogół sprawa, że w 1939 roku Polacy, wbrew zdrowemu rozsądkowi, wybrali "egzotyczny" sojusz z Anglią i bardzo wątpliwy sojusz z Francją, co tylko uradowało Stalina. Miłość swego kraju, jego dziejów i doli wymaga, aby rzetelnie badać i oceniać kluczowe decyzje historyczne bez dotychczasowych uników i przemilczeń. Tego wymaga też narodowa i ludzka solidarność z milionami tych, co wtedy cierpieli i ginęli bez nadziei".
Andrzej Wielowieyski

"Sam bardzo chciałem napisać taką książkę, ale dla czytelnika to dobrze, że nie starczyło mi czasu, bo Piotr Zychowicz napisał ją lepiej. Nieodparcie nasuwa się przy jej lekturze skojarzenie z przełomowym Lodołamaczem Wiktora Suworowa. Autor nie odkrywa żadnych sensacji, zbiera tylko przesłanki powszechnie znane, niezaprzeczalne, i zestawia je w nieodparty ciąg logiczny. Nie sposób zakwestionować jego wywodu w żadnej części. A zarazem trudno pogodzić się z tym, co ewidentnie udowadnia. Bo przez całe dziesięciolecia wbijano nam do głowy coś przeciwnego".
Rafał A. Ziemkiewicz

Kluczem do zrozumienia niezwykłej popularności gen. Składkowskiego wydaje się być jednak nie tyle jego działalność czy orientacja polityczna, co dorobek pisarski. Próżno by szukać wśród polityków i wojskowych Polski Niepodległej kogoś, kto równie chętnie jak on chwytał za pióro, aby wyłożyć współczesnym i potomnym swoje racje. Nikt inny nie opu­blikował tak potężnej autobiografii, obejmującej nie tylko ćwierć wieku aktywności publicznej, ale bez mała cale życie. Składały się na nią tomy pamiętników oraz dziesiątki artykułów wspomnieniowych, drukowa­nych najpierw na łamach czasopism krajowych, a następnie emigra­cyjnych. Zebrane układają się w intrygującą poznawczo i atrakcyjną w swej staroświeckiej formie opowieść o losach człowieka, pokolenia, państwa. Niepodobna odmówić jej walorów, bez względu na to, co sądzi się o autorze. Tym trudniej zrozumieć, dlaczego nawet ewidentnie " uwiedzeni " przez pisarstwo gen. Składkowskiego historycy tak mało miejsca poświęcają mu w przeprowadzanych analizach. Roztrząsając trafność decyzji, jakie podejmował, skrupulatnie śledząc meandry jego życiowej kariery, zbyt łatwo zapominają, iż był on nie tylko wojskowym lekarzem, a potem politykiem w mundurze. Sięgając do jego tekstów nie do końca chyba zdają sobie sprawę, że mają do czynienia z twór­czością pisarza nie tylko ustawicznie doskonalącego swój warsztat, ale także świadomie i konsekwentnie kreującego w oczach czytelników własny wizerunek. Wizerunek Polaka poczciwego.

Celem niniejszej pracy jest analiza postaw prezentowanych przez poszczególne ugrupowania wchodzące w skład Polonii amerykańskiej wobec Polski w dwudziestoleciu międzywojennym oraz ukazanie ewolucji, jaka zaszła w tym okresie w ustosunkowaniu się do kraju przodków, z uwzględnieniem tak czynników wewnętrznych, jak i zewnętrznych wpływających na postawy Polonii. Tematem są jedynie polityczne aspekty tego stosunku, praca traktuje więc o reakcjach Polonii amerykańskiej na wydarzenia polityczne mające miejsce wewnątrz kraju oraz międzynarodowe uwarunkowania sytuacji politycznej Polski, począwszy od zagadnienia kształtowania granic niepodległego pańatwa po odzyskaniu niepodległości, aż poagresję Niemiec hitlerowskich we wrześniu 1939 r. W znacznym stopniu uwzględniono także zagadnienia reakcji Polonii na próby reatizacji na terenie Stanów Zjednoczonych ogólnych założeń polityki państwa polskiego wobec wychodźstwa. Dodajmy, iż ta aktywność władz polskich doprowadziła w połowie lat trzydziestych do szybszego wykrystalizowania się wśród Polonii przekonania o własnej autonomii, odrębności nie tylko od państwa, ale i narodu polskiego. Nie był to czynnik decydujący. Tym niemniej zasługuje na uwzględnienie.

Celem niniejszej pracy jest analiza postaw prezentowanych przez poszczególne ugrupowania wchodzące w skład Polonii amerykańskiej wobec Polski w dwudziestoleciu międzywojennym oraz ukazanie ewolucji, jaka zaszła w tym okresie w ustosunkowaniu się do kraju przodków, z uwzględnieniem tak czynników wewnętrznych, jak i zewnętrznych wpływających na postawy Polonii. Tematem są jedynie polityczne aspekty tego stosunku, praca traktuje więc o reakcjach Polonii amerykańskiej na wydarzenia polityczne mające miejsce wewnątrz kraju oraz międzynarodowe uwarunkowania sytuacji politycznej Polski, począwszy od zagadnienia kształtowania granic niepodległego pańatwa po odzyskaniu niepodległości, aż poagresję Niemiec hitlerowskich we wrześniu 1939 r. W znacznym stopniu uwzględniono także zagadnienia reakcji Polonii na próby reatizacji na terenie Stanów Zjednoczonych ogólnych założeń polityki państwa polskiego wobec wychodźstwa. Dodajmy, iż ta aktywność władz polskich doprowadziła w połowie lat trzydziestych do szybszego wykrystalizowania się wśród Polonii przekonania o własnej autonomii, odrębności nie tylko od państwa, ale i narodu polskiego. Nie był to czynnik decydujący. Tym niemniej zasługuje na uwzględnienie.

Książka niekonwencjonalna. Tak najbardziej lapidarnie scharakteryzować można zastosowaną niej metodologię oraz poznawcze wyniki analiz i interpretacji kilkudziesięciu pozycji książkowych autorstwa 23 publicystów z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Krzysztof Stępnik potraktował te pozycje jako utwory, w których liczą się nie tylko wypowiedziane treści, ale i forma ich artykulacji oraz sposób prowadzenia dyskursu. Wziął pod uwagę książki służące celom walki i polemiki politycznej, udowadniając przy tym, jak wiele perswazji, stronniczości i namiętności tkwi w pozornie obiektywnych dziełach polityków, pedagogów, ekonomistów i literaturoznawców. Odsłonił bogaty zasób schematów myśli i tropów polemicznych na niemałym obszarze publicystyki, kierując niekiedy ich interpretację w stronę PRL-u, na przykład wówczas, gdy opisuje zjawisko trybutariatu politycznego. Przybliżył zakresy i metody operowania historią przez zwolenników i przeciwników sanacji, udowadniając jak istotne znaczenie dla bieżącej walki politycznej miały wątki naszej przeszłości. Polecana Czytelnikowi książka ogarnia bardzo szerokie spectrum spraw politycznych, od których tętniła ówczesna publicystyka, a ich analiza i interpretacja odsłania akcenty zaskakującej niekiedy aktualności. To pozycja godna polecenia politologom, studiującym nauki społeczne i komentatorom politycznym oraz "statystom", czyli potocznym znawcom polityki, a więc właściwie każdemu niemal naszemu rodakowi.